Bài đọc cùng tác giả:
Bài viết gốc: The Politics of a Slowing China
Bài viết của ông Bùi Mẫn Hân (裴敏欣: Minxin Pei). Ông là Giáo sư về Chính Quyền học tại Claremont McKenna College.
SINGAPORE - Khủng hoảng tài chính gần đây ở Trung Hoa, với lãi suất cho vay liên ngân hàng đẩy lên đến hai con số trong vòng vài ngày, nó cung cấp chứng cứ thêm rằng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang hướng tới một cuộc hạ cánh nặng nề. Một nền kinh tế tăng trưởng nóng được thúc đẩy bởi tăng trưởng tín dụng lớn (tương đương với 30% GDP trong giai đoạn 2008-2012), nền kinh tế Trung Hoa đã đưa vào một mức độ đòn bẩy tài chính cao nhất trong các thị trường mới nổi. Điều này sẽ không có kết thúc tốt đẹp.
Trên thực tế, một nghiên cứu gần đây của Nomura Securities cho thấy rằng hồ sơ nguy cơ tài chính của Trung Hoa hôm nay giống như của Thái Lan, Nhật Bản, Tây Ban Nha, và Hoa Kỳ một cách kỳ lạ vào đêm trước của khủng hoảng tài chính ở các quốc gia này. Mỗi nền kinh tế bị đẩy vào khủng hoảng đều đã tăng đòn bẩy tài chính của nó - tỷ lệ tăng trưởng tín dụng trong nước so với GDP - 30 điểm phần trăm liên tục 5 năm ngay trước khi bong bóng tín dụng của chúng xuất hiện.
Các nhà kinh tế mà họ khăng khăng cho rằng đòn bẩy tài chính của Trung Hoa là không quá cao chỉ là một thiểu số ngày càng nhỏ. Chắc chắn Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa phải thiết kế chương trình thắt chặt tín dụng trong tháng Sáu với một nỗ lực để ngăn chặn tăng trưởng tín dụng, dường như họ tin rằng đòn bẩy tài chính đã tăng đến mức nguy hiểm. Bây giờ, các vấn đề chỉ được trả lời vào sự liên quan đến thời điểm nào và cách nào để giảm nợ sẽ diễn ra.
Tại thời điểm này, những nhà quan sát Trung Hoa đang tập trung vào hai kịch bản. Với kịch bản thứ nhất, hạ cánh kinh tế nhẹ nhàng xảy ra sau khi lãnh đạo mới của Trung Hoa có chính sách khéo léo để kiềm chế tăng trưởng tín dụng (đặc biệt là thông qua hệ thống ngân hàng ngầm - thị trường chợ đen), thúc đẩy những con nợ quá mức đi vào phá sản, và bơm các nguồn lực tài chính vào hệ thống ngân hàng để củng cố vốn cơ sở. Tăng trưởng GDP của Trung Hoa, mà chủ yếu dựa vào tín dụng, sẽ như một cú đấm. Nhưng quá trình giảm nợ sẽ được dần dần giảm và đi vào trật tự.
Theo kịch bản thứ hai, các nhà lãnh đạo của Trung Hoa thất bại trong việc kiềm chế tăng trưởng tín dụng, chủ yếu là do các chính phủ địa phương sử dụng đòn bẩy tài chính cao, các nhà phát triển bất động sản thân hữu với chính khách(well-connected real-estate developers), và các doanh nghiệp nhà nước (state-owned enterprises: SOEs: DNNN) thành công trong việc chống lại chính sách của lãnh đạo mà chính sách đó lại cắt đứt đường dây tài chính của họ và thúc đẩy họ bị phá sản. Do đó, tăng trưởng tín dụng vẫn được duy trì không kiểm soát cho đến khi một sự kiện kích hoạt không lường trước được kiểu "Lehman Brothers" của Trung Hoa. Nếu điều này xảy ra, tốc độ tăng trưởng sẽ sụp đổ, nhiều người đi vay sẽ mất khả năng chi trả, và những hỗn loạn tài chính có thể xảy ra.
Hai ghi nhận hấp dẫn nổi lên từ hai kịch bản này. Đầu tiên, giảm nợ tài chính mạnh mẽ là không thể tránh khỏi. Thứ hai, tăng trưởng của Trung Hoa sẽ rơi vào một trong hai kịch bản.
Vì vậy, cái gì tác động sẽ dẫn đến một kỷ nguyên của giảm nợ tài chính và giảm tốc tăng trưởng như chiếc vòng kim cô vào đầu chính trị của Trung Hoa?
Hầu hết các nhà quan sát cho rằng chỉ một thời gian cắt giảm tài chính và tăng trưởng GDP chậm đặt ra một mối đe dọa nghiêm trọng đến tính hợp pháp của Đảng Cộng sản Trung Hoa (ĐCSTH), mà nó dựa trên hoạt động kinh tế. Tăng tỷ lệ thất nghiệp có thể thúc đẩy tình trạng bất ổn xã hội. Tầng lớp trung lưu có thể quay lưng chống lại đảng. Vì khủng hoảng kinh tế gây hại cho các nhóm xã hội khác nhau cùng một lúc, nó có thể tạo điều kiện cho sự xuất hiện của một liên minh chống Trung Cộng đảng(CCP: China Communist Party) rộng khắp.
Hơn nữa, bất ổn kinh tế lớn có thể phá hủy sự gắn kết của các tầng lớp cầm quyền và làm cho họ dễ bị tổn thương nhiều hơn về mặt chính trị. Thật vậy, các thành viên của giai cấp thống trị sẽ bị ảnh hưởng sớm nhất bỡi giảm nợ tài chính. Những con nợ thiếu thận trọng trong thời gian bùng nổ tín dụng của Trung Hoa không phải là công ty tư nhân nhỏ hoặc người tiêu dùng trung bình (nợ hộ gia đình ở Trung Hoa là rất thấp), mà là chính quyền địa phương, doanh nghiệp nhà nước, và các nhà phát triển bất động sản thân hữu với chính khách (nhiều người trong số họ là thành viên gia đình của quan chức chính phủ). Về mặt kỹ thuật, giảm nợ tài chính thành công có nghĩa là tái cơ cấu các khoản nợ của họ và buộc một số người trong số họ đi đến phá sản.
Về lý thuyết, những người như vậy có đủ tiền cho mục đích chính trị để tạo ra một cuộc chiến khốc liệt vì mục tiêu bảo vệ tài sản của họ. Tuy nhiên, với khối lượng rất lớn của bong bóng tín dụng Trung Hoa và những khoản tiền khổng lồ cần thiết để tái cấp vốn cho hệ thống ngân hàng, nên chỉ có một số người trong số họ sẽ được cứu trợ. Những người không được cứu trợ, một lẽ đương nhiên là sẽ sinh ra lòng oán hận đối với những người đã được cấp vốn cứu trợ.
Tăng trưởng GDP chậm hơn sẽ làm suy yếu sự đoàn kết thống nhất trong giới lãnh đạo theo một động lực chính trị khác nhau. Hệ thống của Trung Hoa hiện nay là một cơ chế phân phối được mặc cả bằng tiền khổng lồ. Các tầng lớp cầm quyền đã học được cách sống với nhau mà không cần thông qua sự chia sẻ niềm tin, chia sẻ các giá trị, hoặc chỉa sẻ các luật lệ, nhưng dựa vào nhau thành quyền lợi nhóm của sự phát triển kinh tế. Trong một môi trường tăng trưởng cao, từng nhóm hoặc cá nhân có thể kiếm lợi nhuận trên một hợp đồng, dự án béo bở nhận được. Khi tăng trưởng chùng lại, cuộc chiến giành miếng ăn giữa các thành viên trong nhóm sẽ trở nên xấu xa.
Những người được quan tâm nhất với việc giảm nợ tài chính và tăng trưởng chậm hơn là Chủ tịch kiêm Tổng bí thư Trung Cộng Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường. Nếu quá trình giảm nợ là nhanh chóng và có trật tự, họ sẽ nổi bật mạnh mẽ hơn trong thời gian tái bổ nhiệm của họ vào năm 2017 (lịch chính trị của đại hội đảng cộng sản Trung Hoa vì vậy khiến họ phải thay đổi toàn bộ nền kinh tế từ nay cho đến nửa đầu của năm 2017).
Hai ông Tập và Lý không thể tách rời sự liên kết với lời hứa của Trung Cộng đảng về sự thịnh vượng kinh tế và sự vĩ đại của quốc gia, thể hiện trong khẩu hiệu chính thức, "giấc mơ Trung Hoa". Rồi họ sẽ làm cái gì khi phải đối mặt với một cơn ác mộng chính trị?
@Project Syndicate 06 July, 2013
Asia Clinic, 10h46' Chúa nhựt, 07/7/2013
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét