Bài đọc liên quan:
Dân gian Việt có câu: "Khôn lổ miệng, dại lổ báo, bệnh tật cũng từ lổ miệng mà ra".
Thủy tổ ngành y - Hippocrates - có câu: "Làm sao để thức ăn trở thành thuốc, vì thuốc có từ thức ăn".
Y học hiện đại xác định rõ ăn tức là phương thuốc duy trì sự sống khoa học nhất, ăn đúng là thuốc, ăn sai là thuốc độc.
Trong ẩm thực phương Đông, đặc biệt, ẩm thực Trung Hoa có những món kèm theo thuốc Bắc. Nhưng ở Việt Nam bữa ăn hằng ngày rất khoa học, đầy đủ cả đường, đạm, mỡ, muối khoáng và sinh tố trong từng bữa ăn, nhờ vào địa lý nhiệt đới, có bờ biển dài, hệ sinh thái phong phú, rau củ quả rất đầy đủ mọi chất cho việc cung cấp thực phẩn tươi sống không thua gì những viên thuốc hằng ngày.
Thế nhưng khi khoa học phát triển, nhu cầu biến những bữa ăn thành những viên thuốc để phục vụ cho phi hành gia sống trong điều kiện không gian không trọng lượng, việc trao đổi chất, và những chất thải cần giản tiện, giảm thiếu tối đa. Với yêu cầu đó, y dược học cho ra đời những viên thuốc gọi là Herbal Life, nhằm phục vụ đời sống cho phi hành gia nhiều tháng, với mỗi ngày vài viên thuốc là đủ năng lượng hoạt động trong điều kiện nghiêm ngặt này.
Herbal Life ra đời ở Hoa Kỳ, thì tại Hoa Kỳ cũng có một giáo phái - Mormon. Giáo phái này cũng thờ đức chúa Trời, nhưng họ có quan niệm bảo thủ sống cùng thiên nhiên, không chạy theo khoa học làm phá hủy môi trường. Từ đó, họ cổ súy việc ăn uống thực phẩm thiên nhiên tươi sống phù hợp với sức khỏe con người, và môi trường hơn là chạy theo thức ăn nhanh - fast food - của các hãng thức ăn sẵn như Mc Donald, KFC, etc.
Từ quan niệm đó, các nhà làm y dược của giáo phái Mormon ở tiểu bang Utah, Hoa Kỳ nghĩ ra phát triển thực phẩm bổ sung - supplementary food - mà có nơi gọi là thực phẩm chức năng - functional food. Ý tưởng ban đầu là tốt đẹp. Nhưng vì, đã là thực phẩm bổ sung thì nó là loại mặt hàng không cần kê toa của bác sĩ - over-the-counter. Và nó cũng không bị sự bắt buộc kiểm nghiệm, thí nghiệm qua 5 bước của FDA - Food and Drug Administration. Nó cũng không bị sự kiểm soát gắt gao của Ủy ban thương mại Liên bang Hoa Kỳ - FTC: Federal Trade Commission. Nhưng nó được bán với giá gần như là thuốc.
Lời bình của một con chiên đã từng dùng thực phẩm chức năng ở Hoa Kỳ
Không bị kiểm duyệt gắt gao của FDA và FTC chính là 2 yếu tố tạo ra kẽ hở để thực phẩm chức năng lách qua luật, bành trướng thị trường và chiếm thị phần hàng ngàn tỷ đô la mỗi năm chỉ riêng thị trường Hoa Kỳ từ thập niên 1980s và 1990s.
Sau một thời gian dài phát triển với lợi nhuận lớn - không phải thuốc mà bán với giá như thuốc - mô hình hoạt động phân phối của thực phẩm chức năng ở Hoa Kỳ đã thâm nhập vào 4 đại gia chuyên bán lẻ là Walmart, GNC, Target và Walgreen. Ngoài 4 đại gia này, còn có các hệ thống đến tay người tiêu dùng thông qua hệ thống bán hàng đa cấp, bằng cách kích vào lòng tham của con người với lợi nhuận cao.
Mô hình bán hàng đa cấp sau đó lại được phát triển ra toàn cầu, và du nhập vào Việt Nam từ đầu thập niên 2000s. Nó đã lừa đảo không biết bao nhiêu đại lý con bằng tiền đóng góp cổ đông. Nó làm cho người thân lừa cả người thân trong gia đình, bạn bè trong hơn 10 năm qua. Hiện nay ở Việt Nam cũng có những công ty, nhà máy sản xuất thực phẩm chức năng rất hoành tráng. Thậm chí, nhà nước cũng lập ra một Hội thực phẩm chức năng với nhiều nhân vật học vị, học hàm, nổi tiếng - ví dụ như Dr Thanh của Tân Hiệp Phát.
Ngày nay, mô hình bán hàng đa cấp không chỉ dừng ở thực phẩm chức năng, mà còn đi đến hầu hết các sản phẩm khác như vàng bạc, đá quý, bảo hiểm nhân thọ, etc. Nó như con bạch tuộc vươn vòi đi đến mọi ngóc ngách thế giới để lừa đảo chính người thân của nhau.
Ngày nay, mô hình bán hàng đa cấp không chỉ dừng ở thực phẩm chức năng, mà còn đi đến hầu hết các sản phẩm khác như vàng bạc, đá quý, bảo hiểm nhân thọ, etc. Nó như con bạch tuộc vươn vòi đi đến mọi ngóc ngách thế giới để lừa đảo chính người thân của nhau.
Cách đây 5 năm FDA đã cảnh báo - tôi đã viết 1 bài trên blog này và đã có nhiều bác sĩ ném đá tôi rất cay nghiệt và vô văn hóa - chất lượng thực phẩm chức năng cần phải kiểm tra gắt gao như dược phẩm. Nhưng các chính khách ở các tiểu bang Hoa Kỳ không thực hiện. Nhưng đầu tháng 02/2015, ở New York đã có 2 trường hợp tai biến vì dùng thực phẩm chức năng bị sốc phản vệ và đi đến tử vong.
New York Times đưa tin Văn phòng chưởng lý New York đã ra quyết định kiểm tra gắt gao thực phẩm chức năng. Sau kiểm tra, hầu hết thực phẩm chức năng đều làm từ bột mì, bột đậu nành, đậu Hà Lan, etc, nhưng trên bao bì thì để đủ tác dụng thượng vàng đến hạ cám, chữa bách bệnh giống như thuốc Xuyên Tâm Liên của Hà Nội sản xuất mà dân miền Nam được kê toa bán bách bệnh trong những ngày đầu sau sự cố 30/4/1975.
Câu chuyện thực phẩn chức năng ở Hoa Kỳ bắt đầu được các chính khách, FDA và FTC đề nghị đưa ra dự luật tại quốc hội Hoa Kỳ. Từ giờ cho đến ngày quốc hội Hoa Kỳ thông qua dự luật, 4 đại gia Walmart, GNC, Target và Walgreen không được đưa hàng thực phẩm chức năng vào hệ thống mua bán tại New York. Các tiểu bang còn lại đang xem xét và đưa ra quyết định trong tương lai.
Điều đáng buồn là, ở Việt Nam người cầm đầu sản xuất thực phẩm chức năng đình đám một thời lại là một vị bác sĩ có học vị học hàm ở một Viện quân y trung ương 108 - nơi bảo vệ sức khỏe cho cán bộ trung ương.
Ông Võ Hoài Nam người rất thành công khi đứng đầu hệ thống bán hàng đa cấp có tên là Unicity ở Việt Nam.
Đáng sợ hơn là người cầm đầu hệ thống bán hàng đa cấp lại là cháu ruột của một vị tướng lừng lẫy Điện Biên chân động Địa cầu.
Liệu sau cú sốc lừa đảo tại Hoa Kỳ - cái nôi sinh ra thực phẩm chức năng và mô hình bán hàng đa cấp - thì ở Việt Nam những người đứng đầu ngành y tế và ngành thực phẩm, cũng như quốc hội có quan tâm vấn đề này không, hay là cứ để sức khỏe người Việt vốn đã bị bao nhiêu thực phẩm hóa chất độc hại giết mòn, vẫn cứ bị lừa tiền mất tật mang?
Asia Clinic, 11h16' ngày thứ Bảy, 28/02/2015
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét