CHIẾN LƯỢC KHUYẾN KHÍCH VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP

Trước ngày 30/4/1975, ở miền Nam, sau chương trình kinh tế mới của Ngô tổng thống thời đệ nhất Cộng Hòa rất nhân bản, là đến chương trình người cày có ruộng của Nguyễn tổng thống thời đệ nhị Cộng Hòa, thì một nông dân chỉ cần có 3 hecta ruộng có thể làm ruộng lúa nuôi được 10 người con đi du học ngon lành. Đó là hình ảnh của đời ông tôi. Vì hồi đó, cứ 4 bao gạo sọc xanh 100kg giá tương đượng 1 lượng vàng 9.999. Mỗi hecta ruộng làm ra khoảng 3 tấn gạo mỗi mùa. Vị chi mỗi hecta ruộng làm ra 7,5 lượng vàng mỗi vụ. Mỗi năm 2 vụ, mỗi hecta ruộng làm ra 15 lượng vàng 9.999. Hôm nay nông dân mình ra sao?

Mấy tháng nay thông tin nông dân thua lỗ ngay trên cây lúa của mình dồn dập. Tại đồng bằng sông Cửu Long, tổng vốn đầu tư mỗi kg lúa mà không bị thiên tai dịch họa gây ra trung bình khoảng từ 2.740 - 3.000 đồng theo thời giá cách đây 3 năm - 2010.

Với tình hình lạm phát phi mã trong 3 năm, từ 2010 đến 2012, ước tính đồng tiền Việt mất giá ít nhất khoảng 50%. Như vậy, giá vốn một kg lúa bà con nông dân sản xuất ra có vốn trung bình khoảng từ 4.110 - 4.500 đồng mỗi kg. Nhưng các "thương lái" đã ém giá nông dân chỉ còn khoảng 2.700 đồng mỗi kg vào tháng 6/2013. 

Đã lỗ vốn thế nhưng, thương lái vẫn bặt tăm, và thà để lúa cho vịt ăn còn hơn là bán cho thương lái. Giữa tháng 6/2013, chính phủ đã quyết định thu mua tạm trữ 1 triệu tấn lúa, với giá khoảng 3.900 - 4.000 đồng mỗi kg. Nhưng với giá này theo tính toán trên thì nông dân vẫn còn lỗ vốn, chưa tính công cán một nắng hai sương, xay, giã, dừng, sàng(theo nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm), chưa tính thiên tai, dịch họa có khi mất trắng. 

Hậu quả cuối cùng là, người nông dân chết đói trên đống thóc của mình. Nước Việt mang tiếng là đất nước sản xuất và xuất khẩu gạo số 1 thế giới sau khi Thái Lan ngưng xuất khẩu để bảo vệ nông dân, thì nông dân Việt là người thua thiệt nhất trên thế giới. Và cái gì đến đã đến, khi mới đây những biện pháp thay đổi giống cây trồng được đặt ra cho nông dân, nhưng vẫn bất khả thi.

Khi nông dân được thương lái nước ngoài mua giá cao, thì báo chí truyền thông lại adua la làng là gian thương nước ngoài bóp chết thương lái trong nước. Thử hỏi, làm ra sản phẩm thì mong có người mua, sao khi có người mua được giá thì những kẻ chỉ ăn bám trên lưng còng nông dân lại bóp chết nông dân?

Khi người nông dân chết đói trên thửa ruộng của mình thì họ phải bỏ ruộng nương lên thị thành kiếm sống - nhờ vào quy hoạch công nghiệp sai lầm - gây ra bao vấn nạn môi trường và xã hội bấy lâu nay.

Một bài toán nông nghiệp của xứ nhiệt đới dễ nuôi trồng, nhưng lại dở trong chính sách chiến lược để thua ngay cả trên sân nhà.

Tất cả những vấn nạn trên là do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan gây ra. 

Nguyên nhân chủ quan đầu tiên là thương lái được nhà nước đẻ ra làm cai đầu dài bắt chẹt nông dân. Nguyên nhân thứ hai là, nhà nước chưa có chính sách khuyến khích và phát triển nông nghiệp đúng. Nhìn sang Thái Lan, khi có hợp đồng xuất khẩu tốt thì họ mới đưa sản lượng, giống lúa cho nông dân trồng. Còn chúng ta, chạy theo số lượng, các cai đầu dài như Vinafood chỉ chực chờ bắt chẹt nông dân và bán quota xuất khẩu lúa để ăn, mà chưa có chuyện đi tìm khách hàng để phục vụ cho khuyến nông và phát triển nông nghiệp.

Nguyên nhân khách quan là, vài năm gần đây giá lúa thế giới giảm mạnh vì nhiều lý do. Do khủng hoảng kinh tế thế giới làm giảm kiệt sức mua, một phần khác sản lượng lúa toàn cầu gia tăng về cả số lượng và chất lượng, kể cả lúa mì cũng bị giảm giá mạnh. Giá lúa có chất lượng của Thái Lan giảm từ 700usd/tấn xuống còn 540usd/tấn. Trong khi đó, giá lúa Việt kém chất lượng hơn Thái do thiếu kế hoạch và chính sách giảm giá từ khoảng 420usd/tấn còn 370usd/tấn

Như vậy thì, nuôi con gì, trồng cây gì? 

Đó là câu hỏi rất đơn giản của ông cựu thủ tướng Phan Văn Khải, khi còn đương nhiệm, nhưng lại rất khoa học về cả khoa học tự nhiên và xã hội, từ nghiên cứu giống lúa, cây trồng đến đáp ứng thị trường để nông dân sống tốt là không đơn giản.

Theo GSTS Bùi Chí Bửu - Viện trưởng viện nông nghiệp phía Nam - mới phát biểu sáng nay trên truyền hình VTV, một biện pháp mà bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn đề ra là, hướng dẫn nông dân chuyển sang chuyên canh đậu nành - để giảm nhập khẩu loại đậu này lâu nay - là không khả thi. Vì với kỹ thuật và khả năng ở Việt Nam, mỗi hecta ruộng chỉ có thể cho năng xuất khoảng 1,4 tấn đậu nành. Trong khi đó, ở Mỹ, mỗi hecta đậu nành cho ra 6 tấn. Nếu nông dân sản xuất đậu nành thì không có khả năng cạnh tranh với đậu nành nhập khẩu, và còn tệ hơn là sản xuất lúa. Các cây trồng khác cũng nằm trong hoàn cảnh tương tự.

Trong khi đó, chuyện đầu tư nông nghiệp trong những năm qua chỉ chiếm 10% GDP, nhưng nông nghiệp làm ra và đóng góp đến 20% GDP. Ngược lại, đầu tư cho các nắm đấm thép của nhà nước đến 40% có lúc đến 50% GDP, nhưng chỉ mang lại cho 10% GDP, và nó đã lạm dụng nguồn vốn để đầu tư ngoài ngành gây hậu quả nghiệm trọng cho nền kinh tế khủng hoảng hiện nay.

Làm ăn mà nhìn kết quả đầu tư trên của nhà nước là đau lòng. Vì chỉ số ICOR ai cũng thấy là đầu tư sai chỗ. Động lực nào đã làm cho chính sách sai chỗ, nếu không là lỗi chính trị hỗ trợ cho chính sách kinh tế đưa ra phục vụ cho tham nhũng? Vì đầu tư cho nông dân không thể tham nhũng, chỉ đầu tư cho việc kinh doanh bất động sản mới dễ chấm phết.

Chiến lược nào cho nông nghiệp Việt Nam?

Lâu nay chính phủ luôn đưa ra chiến lược với cái gọi là bình ổn giá cho thị trường. Thực chất chiến lược này là để giải cứu lạm phát do điều hành kinh tế khó khăn từ hậu quả của một nền chính trị sai lầm. Kết quả của bình ổn giá chỉ giúp túi tiền cho các sân sau, thân hữu chính khách làm con buôn kiếm lợi, mà nông dân thì trắng tay vì bị ép giá.

Chính sách mua lúa tạm trữ để giúp nông dân từ lỗ nhiều sang lỗ ít chỉ là cái ngọn của vấn đề khuyến khích và phát triển nông nghiệp. Vấn đề cốt lõi nằm ở chỗ khác, chỗ của nhiều lĩnh vực từ chính sách đến kinh doanh, nông nghiệp, khí hậu, môi trường và cả các trường đại học trong cả nước.

Vấn đề chiến lược khuyến khích và phát triển nông nghiệp Việt Nam nằm ở chỗ là nghiên cứu thị trường trong nước và trên thế giới về nhu cầu và yêu cầu các loại nông sản thực phẩm, cập nhật liên tục, đưa ra dự đoán số lượng và cả chất lượng trong nước và thế giới. Giá cả cạnh tranh như thế nào? Các cai đầu dài của nhà nước ăn lương do người dân đóng thuế phải đi tìm thị trường, kiếm hợp đồng xuất khẩu trước khi người nông dân trồng cây gì, nuôi con gì?

Các nhà khí tượng thủy văn và môi trường phải nghiên cứu, dự báo cho nông dân trồng cây gì, nuôi con gì là tốt nhất, mà không bị ảnh hưởng của khí hậu thiên tai.

Các nhà khoa học phải nghiên cứu giống vật nuôi, cây trồng nào đáp ứng với nhu cầu và yêu cầu của trong nước và toàn cầu.

Các nhà kinh doanh cần phải giữ đạo đức kinh doanh, tìm kiếm thị trường, tham gia vào quỹ nghiên cứu của các nhà khoa học ở các trường đại học. 

Nhiệm vụ kết nối các nhóm trên là việc của các trường đại học có các chuyên ngành liên quan, kêu gọi, ngồi lại với nhau giải bài toán cho nông dân cũng là giải quyết cho mỗi cá nhân dân tộc Việt, chứ không phải của riêng nông dân. Không nên để một đất nước có đến 9.000 giáo sư mà mỗi năm chỉ có 5 bằng sáng chế được đăng ký tại Mỹ như lâu nay.

Và cuối cùng là nhiệm vụ để có chương trình kết nối các nhóm với nhau làm việc thực thụ cho vấn đề nông nghiệp Việt Nam dài hạn và bền vững là của các nhà hoạch định chính sách, chiến lược quốc gia phải lo, chứ không phải sáng cắp ô đi, chiều cắp ô về và nghĩ ra những nghị định, nghị quyết dưới luật để tham nhũng!

Asia Clinic, 10h22' ngày thứ Tư, 03/7/2013

CÁI GIÁ PHẢI TRẢ CHO CUỘC CHIẾN BA TƯ

Bài chép lại trên google cache

Bài dịch của Mai Hướng Dương

Bài viết gốc: The Price of War with Iran

Bài viết của 2 tác giả Geoffrey Kemp và John Allen Gay.

+ Geoffrey Kemp, Giám đốc Chương trình An ninh khu vực tại Trung tâm lợi ích dân tộc(The National Interest), là đồng tác giả, với Gay John Allen về cuốn sách sắp tới về Cuộc chiến tranh với Iran: chính trị, quân sự, kinh tế và hậu quả(War with Iran: Political, Military, and Economic Consequences).

+ John Allen Gay, một trợ lý biên tập viên tại The National Interest, là đồng tác giả, với Geoffrey Kemp, cuốn sách sắp tới về cuộc chiến tranh với Iran: chính trị, quân sự, kinh tế và hậu quả.

Thủ đô Washington – Một trong những thách thức lớn nhất mà Tổng thống Mỹ Barack Obama phải đối mặt trong nhiệm kì thứ hai của ông là việc theo đuổi công nghệ vũ khí hạt nhân của Ba Tư. Trong khi Ba Tư với nền vũ khí hạt nhân có thể gây tổn hại cho vị trí chiến lược của Mỹ ở vùng Trung Đông thì hành động ngăn chặn quá trình phát triển hạt nhân tại Ba Tư có thể mang đến những hậu quả chiến lược và kinh tế nghiêm trọng.

Được trang bị vũ khí hạt nhân, Ba Tư có thể gây ảnh hưởng, dọa nạt các nước láng giềng, và bảo vệ chính Ba Tư. Do đó, các đồng minh với Mỹ trong khu vực có thể cần những bảo đảm an ninh mới. Tuy nhiên, trong khi Mỹ cần các nguồn phòng thủ hỗ trợ cho lợi ích của Mỹ tại Đông và Đông Nam Á thì mức độ gia tăng sự có mặt của Mỹ cũng có thể chọc giận các nhóm cấp tiến khác.

Một vài nhà phê bình bảo thủ của Obama tin rằng ông sẽ cho phép Ba Tư phát triển chương trình vũ khí hạt nhân cấp cao nếu như Ba Tư không thực sự dùng nó để chế tạo bom nguyên tử. Tuy nhiên, không có một tổng thống Mỹ nào muốn rằng những điều họ làm được trong nhiệm kì của họ bao gồm cả việc cho phép một chế độ không thân thiện có thể sở hữu vũ khí hủy diệt nguy hiểm – thậm chí nếu như làm như thế có thể tránh được những tổn thất chiến lược quan trọng.

Thật ra, Obama đã nhiều lần tuyên bố rằng ông sẽ ngăn chặn khả năng sở hữu vũ khí hạt nhân của Ba Tư còn hơn là cho phép đất nước này phát triển chương trình vũ khí hạt nhân và sau đó phụ thuộc vào vũ khí hạt nhân này để phòng thủ cũng như họ đã làm với các năng lượng hạt nhân khác. Tuy nhiên, sự hùng biện cứng rắn này có thể tạo ra một tình huống tiến thoái lưỡng nan cho Obama.

Nếu như Ba Tư tiếp tục tiến hành trang bị vũ khí hạt nhân thì chiến tranh là một điều không thể tránh khỏi bất kể là do sự xúi giục của Israel hoặc Mỹ, hay do sự chọc giận bởi chính sách ngoại giao kì lạ của Ba Tư. Mặc dù chi phí cho chiến lược ngăn chặn có thể đáng kể, nhưng cái giá cho một cuộc chiến tranh còn cao hơn nhiều.

Ba Tư đã đe dọa sẽ đóng Eo biển Hormuz – nơi đầu mối cho 20% sản lượng dầu buôn bán trên thế giới đi ngang qua – nếu như họ bị tấn công. Mặc dù Ba Tư có thể gặp khó khăn trong việc phong tỏa eo biển này về lâu dài, nhưng nếu như họ cố gắng làm như thế thì việc thông thương ở eo biển này sẽ trở nên không an toàn vì các cuộc tấn công bằng tàu nhỏ, các mỏ dầu trên biển và các tên lửa được phóng từ những vùng núi ven biển.

Bên cạnh đó, Ba Tư rất có khả năng sẽ tấn công đường ống dẫn dầu vượt qua eo biển ở Các Tiểu Vương quốc Ả Rập. Một vài nhà máy chế biến dầu quan trọng chiến lược cũng nằm trong tầm bắn tên lửa và lực lượng đặc biệt của Ba Tư, bao gồm cả cơ sở sản xuất để nhằm ổn định sản lượng cung cấp dầu của Ả Rập Saudi đặt tại Abqaiq, nơi mà sản xuất ra bảy triệu thùng dầu mỗi ngày.

Với động thái đáp trả mạnh mẽ như thế của Ba Tư, giá dầu sẽ tăng đột biến – có thể tới 200$ cho một thùng trong thời gian ngắn. Một cuộc xung đột kéo dài có thể làm giá dầu duy trì ở mức 150$/thùng.

Giả định rằng người Mỹ tiêu thụ khoảng 18,5 triệu thùng mỗi ngày, thì với giá tăng 8$/thùng  sẽ gây thiệt hại 1 tỉ đôla một tuần đối với nền kinh tế mới phục hồi một cách mong manh của Mỹ. Mỹ đã nợ tài trợ cho hai cuộc chiến tranh, điều đó làm gia tăng sự thâm hụt chính sách một cách đáng kể. Một cuộc chiến tranh khác sẽ loại bỏ niềm hi vọng nhỏ nhoi là ổn định số nợ mà không quyết liệt – và gây hại – đến việc cắt giảm chi tiêu (hoặc tăng thuế).

Việc tăng giá dầu cũng có thể đe dọa Châu Âu và các nước nhập khẩu dầu nhiều, như Trung Hoa, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc; do đó sẽ giảm hoặc đảo ngược sự phát triển kinh tế của các nước này. Thậm chí cả nền kinh tế của Ba Tư cũng bị ảnh hưởng, ví họ chủ yếu là dựa vào việc xuất khẩu dầu.

Sự xung đột có khả năng vẫn cứ tiếp diễn khiến cho việc nhận định chiến thằng trong hoàn cảnh này rất mơ hồ. Liệu Mỹ có thể chiến thắng bằng cách phá hủy các cơ sở hạt nhân của Ba Tư thậm chí nếu như những cơ sở này được Ba Tư tái thiết nhanh chóng sau khi bị phá hủy? Điều gì sẽ xảy ra nếu như Ba Tư xúi giục hay tạo ra các bất ổn cho các nước láng giềng, gây nguy hiểm cho các nước đồng minh Mỹ trong khu vực? Liệu có đạt được sự thỏa hiệp với nhà cầm quyền Ba Tư, hay sự thay đổi chế độ có quan trọng đối với chiến thắng của Mỹ không? (Và, trong trường hợp lật đổ chính quyền Ba Tư, liệu Mỹ có làm theo mô hình của mình là lật đổ một chế độ chính phủ Trung Đông mà không có kế hoạch tiếp theo?)

Bất kể mục tiêu có là gì thì kết quả cuối cùng sẽ là sự xuất hiện của nhiều quân đội và tàu thuyền trong khu vực, thêm nhiều nguồn lực thích hợp cho việc chống lại các tổ chức khủng bố mới hoặc mới hồi sinh, và nhiều vũ khí hơn cho các nước đồng minh, trong đó có nhiều nước không ổn định. Sự ảnh hưởng của Mỹ ở Trung đông sẽ phát triển, phá hủy những nổ lực của mình để ổn định vị trí của mình ở Châu Á, nơi mà Mỹ hi vọng sẽ cân bằng với sự ảnh hưởng mạnh mẽ của Trung Hoa.

Cùng sống với một nước Ba Tư sở hữu hạt nhân có thể cần đến những biện pháp đối phó đắc tiền và tạo ra các nguy cơ đáng kể khác. Tuy nhiên, việc tham gia chiến tranh để cản trở tham vọng hạt nhân của Ba Tư và các hỗn loạn kéo theo sau đó – bao gồm cả việc gia tăng giá dầu, việc gia tăng biến động ở khu vực, và sự linh động chiến lược của Mỹ bị giảm đi – nó có thể làm cho tốn nhiều chi phí hơn. Nếu như Obama giữ vững tuyên bố trong nhiệm kì đầu tiên của mình, thế giới sẽ phải trả một giá rất cao.

Asia Clinic –  9h32', Chúa nhật, 06/01/2013